Antraknoza – znaczący problem w minionym sezonie na plantacjach truskawek.

Szybkiemu rozprzestrzenianiu choroby sprzyjają: bardzo obfite zarodnikowanie grzyba, jego krótkie cykle rozwojowe, zdolność patogena do przeżywania w glebie do 9 miesięcy bez rośliny-gospodarza, a także jego zdolność występowania w formie latentnej, czyli bez widocznych objawów na roślinie (a to oznacza, że choroba rozprzestrzenia się łatwo z porażonymi bezobjawowo sadzonkami).

Zagrożenie antraknozą znacznie wzrasta w okresach upalnej pogody >20-28 st. C, przy jednocześnie wilgotnej glebie, np. po opadach burzowych, lokalnych podtopieniach czy niekontrolowanym nawadnianiu – jeśli producent nie korzysta ze wskazań tensjometru.
 

Antraknoza truskawki – rozwój i biologia patogena

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia antraknozy, producent powinien dobrze poznać rozwój/biologię tego patogena. Antraknoza w truskawce wywoływana jest przez grzyby polifagiczne z rodzaju Colletotrichum, które występują powszechnie na wielu gatunkach roślin uprawnych oraz dziko rosnących, m.in. na chwastach. Grzyb zimuje na obumarłych szczątkach roślinnych (liście, rozłogi, mumie owoców) w postaci grzybni, może też przetrwać na powierzchni chwastów, bezobjawowo, ale inokulum może znajdować się również na sprzęcie zanieczyszczonym glebą zawierającą zarodniki.
Wczesną wiosną i latem tworzą się na nich masowo charakterystyczne dla tego patogena pomarańczowo-łososiowe skupienia zarodników konidialnych, służących jego rozprzestrzenianiu się. Zarodniki rozprzestrzeniają się łatwo w wilgotnym środowisku, z kroplami wody w trakcie deszczu, także podczas deszczowania roślin lub w wyniku zalania czy podtopień plantacji. Infekcje mają miejsce od fazy początku kwitnienia, poprzez okres wzrostu i dojrzewania owoców, do ich zbiorów, pod warunkiem dłuższego zwilżenia roślin/wysokiej wilgotności względnej powietrza/gleby i wystąpienia optymalnych do infekcji temperatur. W takich warunkach do infekcji i zakażenia owoców wystarczy tylko 10-12 godzin, a grzyb na porażonych organach masowo tworzy wtórne źródło infekcji – pomarańczowe zarodniki konidialne.

Oczywiście infekcje mają miejsce także w niższych temperaturach, np. 10 st. C, jednak wówczas spowalnia się rozwój choroby i rozprzestrzenianie patogena – wydłuża się bowiem do około 36 godzin czas zwilżenia roślin wymagany do infekcji. Zakażeniu ulegają nie tylko owoce (zarówno te zielone, jak i dojrzałe), ale także ogonki liściowe, rozłogi i korona. Patogeny przeżywają w glebie do 9 miesięcy bez rośliny-gospodarza.
 

Antraknoza truskawki – objawy i zwalczanie choroby grzybowej truskawek

Objawy mogą być widoczne na wszystkich nadziemnych organach truskawki, jednak najbardziej groźne są infekcje owoców. Najwcześniej porażane są ogonki liściowe, szypułki kwiatów i rozłogi – na nich pojawiają się wydłużone ciemne plamy gnilne, obrączkujące te organy, z kolei na liściach – okrągłe ciemnobrązowe plamki (głównie na brzegach blaszki). 
Przy wilgotnej pogodzie w centrum nekroz można zauważyć charakterystyczne skupienia zarodników grzybów – źródło dalszych infekcji. Porażone kwiaty, ale i pąki kwiatowe, ciemnieją, zasychają, czasami zamierają całe kwiatostany. Na zielonych owocach plamy są okrągłe, suche i zapadnięte, brązowo-brunatne i ciemniejsze niż na dojrzałych. Na dojrzałych owocach plamy gnilne są dość regularne, też okrągłe. Na początku jasnobrązowe, wodniste, z czasem stają się ciemnobrązowe i lekko zapadnięte, a ich tkanka – jędrna i sucha. Czasami zgnilizna obejmuje cały owoc i wówczas widzimy zasuszone mumie na roślinach.

Charakterystyczne są pomarańczowo-łososiowe skupienia zarodników konidialnych na plamach na owocach, służących rozprzestrzenianiu się patogena. Najgroźniejsze jest jednak porażenie korony truskawki, bo dochodzi do więdnięcia nadziemnych części roślin. Na przekroju podłużnym korony obserwuje się czerwono-brązową, dość suchą zgniliznę, czasami z łososiowo-różowym zabarwieniem, która rozwija się od porażonych rozłogów, ogonków liściowych. Na wczesnym etapie rozwoju choroby nekrozy na kwiatach, ogonkach liściowych i zawiązkach owocowych można pomylić z objawami szarej pleśni truskawki. Jeżeli grzyb porazi skróconą łodygę truskawki, wówczas objawy choroby przypominają zgniliznę korony truskawki, powodowaną przez Phytophthora cactorum.

Zachęcamy więc do profesjonalnej diagnozy zmian na roślinach, gdyż ocena wizualna roślin nie jest łatwa i może prowadzić do fałszywych wniosków. Jeśli będziemy pewni trafnej diagnozy, wówczas na wczesnym etapie rozwoju choroby możemy odpowiednio ukierunkować nasze działania w zakresie ochrony, nawożenia i biostymulacji w bieżącym i w następnym sezonie, co pozwoli najskuteczniej zminimalizować potencjalne straty w plonie. Z kolei badania gleby pozwolą także na określenie wielkości presji agrofaga w danej lokalizacji.
Odmiany bardzo podatne to np.: Camarosa, Elsanta, Pegasus, Syriusz, Florence. Ta choroba grzybowa truskawek jest też problemem na odmianach powtarzających owocowanie, np. Eve 2, Aromas, Albion.
 

Antraknoza truskawki: jak zwalczać? Profilaktyka i strategia

Zwalczanie antraknozy w truskawkach i strategia to integracja profilaktycznych zabiegów agrotechnicznych z ochroną chemiczną wybranymi fungicydami.
Ponieważ obowiązującym standardem w Polsce i Unii Europejskiej jest integrowana ochrona roślin, ważne jest planowane walki z antraknozą i innymi chorobami już na etapie zakładania plantacji. Wtedy producent może podjąć wiele działań profilaktycznych (poza chemicznymi), które w znaczącym, a ciągle niedocenianym, stopniu mogą minimalizować ryzyko wystąpienia i presję ze strony wszystkich patogenów. Ich wykorzystanie zmniejszy więc potencjalne straty w plonie, przy jednoczesnym zminimalizowaniu stosowania metody chemicznej.
 

Antraknoza truskawki: czym zwalczać? Metody agrotechniczne – kluczowe w ograniczaniu choroby

Obecnie metoda chemiczna nie zawsze umożliwia nam skuteczne ograniczenie niektórych patogenów, szczególnie chorób odglebowych, np. werticiolizy czy czerwonej plamistości liści (w PORS brakuje zarejestrowanych rozwiązań chemicznych i te są stopniowo wycofywane z rynku).

Agrotechnika jest kluczowa w ograniczaniu wielu najgroźniejszych chorób na plantacjach truskawek i innych gatunków sadowniczych i powinna być realizowana już przed założeniem plantacji, w trakcie jej nasadzeń, ale również w czasie eksploatacji plantacji. Jeśli popełnimy błędy agrotechniczne to nawet intensywna ochrona chemiczna nie pomoże. Szczególnie za uwagi na fakt, że te decyzje z okresu przed założeniem plantacji czy w trakcie jej sadzenia podejmujemy tylko raz i już wtedy „decydujemy”, jakie będziemy mieć problemy na plantacji albo czy ich unikniemy.

Kluczowe działania profilaktyki ograniczające presję ze strony antraknozy to:
   

Truskawka choroby grzybowe: zwalczanie antraknozy – rozwiązania chemiczne

W walce z chorobami najważniejsze są zabiegi zapobiegawcze wykonane w ciągu pierwszych kilku tygodni wegetacji, zanim widzimy objawy choroby, kiedy patogen jest na początku swojego rozwoju. „Szczelna” ochrona zapobiegawcza w okresie rozwijania się choroby – najczęściej już przed kwitnieniem (szczególnie, jeśli w tym okresie warunki pogody sprzyjają infekcjom i dodatkowo mamy większą presję agrofaga z minionego sezonu), trzyma patogen pod kontrolą.

Jeśli nie dopuścimy do infekcji pierwotnych lub ograniczymy je do minimum, zmniejszamy infekcje wtórne, ograniczając potencjalne straty na plantacji. W walce z antraknozą ochronę prowadzimy od początku kwitnienia (10% rozwiniętych kwiatów), a czasami już krótko przed kwitnieniem. Kontynuujemy co 5-7-10 dni do końca fazy dojrzewania owoców, kierując się presją pogody (jest ona decydująca w zakresie dynamiki rozwoju choroby) i okresami karencji.

Producenci mają jeszcze do dyspozycji kilka fungicydów należących do różnych grup chemicznych, zalecanych do walki z antraknozą. Jednak planując ochronę chemiczną przeciw antraknozie powinno się tak dobierać preparaty, aby przy okazji zapobiegały jednocześnie 2-3 chorobom, bo rzadko zdarza się, że truskawki są atakowane tylko przez jednego patogena (np. jeśli jest dużo wilgoci/deszczu + wysokie temperatury, to takie warunki sprzyjają nie tylko antraknozie, ale także np. szarej pleśni czy białej plamistości liści), a robiąc zabiegi pojedynczymi fungicydami możemy spóźnić się z niektórymi zabiegami na inne patogeny, które też atakują.
 

Choroby grzybowe truskawki – zwalczanie chemiczne

Fungicydami szczególnie polecanymi jako oprysk na antraknozę truskawki i do walki z innymi patogenami są np. Elvita Prevent czy Elvita Miedź 380 SC, dostępne w sklepie ze środkami ochrony roślin. Te wybrane nawozy miedziowe i fungicydy ograniczają jednocześnie antraknozę, a także czerwoną plamistość, białą plamistość i bakteryjną kanciastą plamistość liści. 
 

Antraknoza truskawki oprysk

Polecane do walki z antraknozą fungicydy, np. Cobalt i Signum 33 WG ograniczają także szarą pleśń, mączniaka prawdziwego i białą plamistość liści. Kolejny z produktów, Scorpion 325 SC, trzyma w ryzach także mączniaka prawdziwego i białą plamistość liści. Geoxe 50 WG i Bamse oraz Switch 62,5 WG ograniczają też szarą pleśń. Bardzo wszechstronnym fungicydem, polecanym jako oprysk na choroby grzybowe truskawek, jest Luna Sensation 500 SC – zwalcza w jednym zabiegu antraknozę, szarą pleśń, mączniaka prawdziwego, białą plamistość liści i skórzastą zgniliznę. Powyższy zestaw należy zweryfikować w PORS na 2025 rok.

Profesjonalne środki ochrony roślin znajdziesz w sklepie Frusto.