Znaczenie boru i cynku w uprawie warzyw

Znaczenie mikroelementów

Warzywa mają bardzo różne wymagania pokarmowe. Wszystkie wymagają jednak racjonalnego, dobrze przemyślanego zaopatrzenia w składniki odżywcze, zarówno makroelementy: azot (N), fosfor (P), potas (K), wapń (Ca), magnez (Mg), siarkę (S), jak i mikroelementy, do których zaliczamy: bor (B), cynk (Zn), żelazo (Fe), chlor (Cl), mangan (Mn), molibden (Mo) i nikiel (Ni).
Plantatorzy często dużą wagę przywiązują do zaopatrzenia upraw w makroskładniki, nie zwracając uwagi na zasobność stosowanych nawozów w mikroskładniki. Należy jednak pamiętać, że wprawdzie pierwiastki te występują w roślinach w bardzo małych ilościach, jednakże pełnią bardzo ważne funkcje fizjologiczne, a także uczestniczą w wielu procesach metabolicznych. To właśnie mikroelementy są odpowiedzialne w roślinie za przyswajalność makroelementów, są też aktywatorami lub składnikami wielu enzymów. Niedobór tych pierwiastków w pierwszej kolejności objawia się obniżeniem odporności na niekorzystne warunki klimatyczno-glebowe (spadki temperatur, susza), a także niższą odpornością na wystąpienie chorób i szkodników.
 

Dlaczego bor jest ważny?

Bor w glebie występuje w bardzo małych ilościach, głównie w formie boranów lub w postaci kwasu borowego. W około 73 proc. gleb w Polsce występuje deficyt tego pierwiastka, ponadto bor bardzo łatwo ulega wymywaniu w głębsze partie podłoża, przez co staje się niedostępny dla roślin.

Ważnymi czynnikami regulującymi pobieranie boru są: pH, skład granulometryczny, zawartość substancji organicznej oraz wilgotność gleby (pobieranie w warunkach suszy jest utrudnione). Bor najlepiej przyswajany jest w glebie o odczynie lekko kwaśnym, mieszczącym się w przedziale 5,5 do 6,5.

Pierwiastek ten pełni wiele bardzo ważnych funkcji w roślinie. Odpowiada między innymi za wzrost łagiewki pyłkowej, przez co bierze udział w procesach kwitnienia. Przy jego dostatecznej ilości proces zapylenia i kwitnienia przebiega prawidłowo, co w konsekwencji pozwala uzyskać prawidłowo wykształcone owoce. Do bardzo ważnej funkcji boru można zaliczyć jego dodatni wpływ na gospodarkę wodną w roślinach, przez co zwiększa się ich odporność na niedobory wody w glebie. Pierwiastek ten bierze udział w tworzeniu ścian komórkowych, dzięki czemu zwiększa naturalną odporność na choroby i na uszkodzenia mechaniczne, co jest niezmiernie ważne podczas zbioru. Jego bardzo ważną cechą jest podniesienie efektywności pobierania i przyswajania azotu, potasu, fosforu, siarki i magnezu.

Bor jest stosunkowo mało ruchliwy w roślinie, w związku z czym jego niedobór najszybciej widoczny jest na najmłodszych jej częściach, a następnie na kwiatach i organach spichrzowych. Objawia się najczęściej zahamowaniem wzrostu wierzchołków i korzeni; najmłodsze liście są grube, kruche, zdeformowane, kwiaty są zniekształcone i zamierają, a owoce są małe, spękane i skorkowaciałe. Może też występować wewnętrzne lub zewnętrzne skorkowacenie łodyg.

Do warzyw szczególnie wrażliwych na niedobór tego składnika pokarmowego zaliczamy: seler, burak ćwikłowy, kapustę, kalafior, brokuły. W przypadku kalafiora niedobór boru objawia się brunatnieniem i pękaniem róż. Niedostateczna ilość tego składnika w uprawie selera powoduje pękanie starszych liści u nasady, natomiast młode liście zamierają, a na korzeniach występują brunatne plamy. Sałata pozbawiona boru nie tworzy główek.

W przypadku uprawy ww. roślin bardzo dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie ELVITY BOR. Jest to płynny nawóz do aplikacji dolistnej, o wysokiej zawartości tego składnika w łatwo przyswajalnej postaci chelatu. Może być stosowany we wszystkich rodzajach upraw. Kolejnym bardzo istotnym mikroskładnikiem wpływającym na plon roślin jest cynk. Pobieranie tego pierwiastka przez rośliny uzależnione jest, podobnie jak w przypadku boru, od pH gleby (środowisko kwaśne), zawartości substancji organicznej (przy dużej zawartości zostaje on schelatowany, a w konsekwencji jego dostępność dla roślin maleje) oraz od zawartości fosforu (fosfor w wysokim stężeniu wykazuje działanie antagonistycznie, tj. hamuje pobieranie cynku).
 

Równie ważny cynk

Cynk w fazie generatywnej wpływa na prawidłowy rozwój owoców i nasion oraz ich zdolność kiełkowania. W przypadku niedoboru tego pierwiastka następuje opóźnienie kiełkowania nasion i dojrzewania roślin. Prawidłowa zawartość cynku przyczynia się do wzrostu odporności roślin na choroby grzybowe i bakteryjne. Cynk wpływa korzystnie także na zawartość białka, skrobi i witaminy C w roślinach.

Ponieważ cynk jest pierwiastkiem mało ruchliwym w roślinie, dlatego jego niedobór w pierwszej kolejności objawia się na młodych liściach – są one małe, niewykształcone, następuje też skrócenie długości międzywęźli i tzw. rozetowatość. Objawem jest też chloroza międzyżyłkowa o zabarwieniu jasnozielonym lub białawym. Może również wystąpić gutacja, czyli tzw. wypacanie, tzn. wydzielanie wody z rozpuszczonymi w niej solami mineralnymi w postaci kropel.
W grupie roślin szczególnie wrażliwych na niedobór cynku znajdują się: pomidor oraz drzewa owocowe, rośliny strączkowe i motylkowe, zboża, ziemniaki, chmiel.

Nawozem, który uzupełni niedobór cynku, jest ELVITA CYNK. Można go zastosować dolistnie lub poprzez system nawadniający (fertygację). Cynk zawarty w ww. płynnym nawozie mineralnym jest w 100 proc. przyswajalny przez rośliny. Stosowanie ELVITY CYNK zapobiega niedoborom, a w przypadku ich wystąpienia – zapobiega skutkom. Dzięki temu, że cynk występuje w łatwo przyswajalnej formie, następuje intensyfikacja wytwarzania chlorofilu, przez co wydajność fotosyntezy wzrasta.

Uzyskanie doskonałej jakości plonu wymaga uzupełniania mikroelementów już od wczesnej fazy uprawy. Niedobór nawet jednego składnika może spowodować spadek tempa wzrostu i wielkości plonu (zgodnie z prawem minimum Liebiga).