Jesienny okres po zbiorach owoców to bardzo ważny czas w odżywianiu drzew owocowych. Obok nawożenia doglebowego, uzupełniająco powinny być aplikowane także nawozy dolistne.
W wielu polskich sadach dolistne nawożenie jesienią to już zabieg standardowy, wykonywany corocznie (chociaż niestety niedoceniany jeszcze przez wszystkich producentów).
Mikroelementy w
nawozach dolistnych aplikowane po zbiorach owoców (często łącznie z azotem, magnezem i innymi makroskładnikami w zależności od potrzeb) są absorbowane przez starzejące się liście i następnie wycofywane do zdrewniałych organów drzewa (rezerwy składników pokarmowych są zmagazynowane w tkankach kory i rdzenia pędów, gałęzi i korzeni, a także w pąkach). Sygnałem dla drzew do rozpoczęcia procesu ewakuacji substancji odżywczych z liści są przymrozki jesienne.
Jesienne rezerwy składników pokarmowych
Składniki pokarmowe z jesiennych rezerw stanowią doskonałe źródło, z którego rośliny będą korzystać na starcie kolejnego sezonu, a więc wczesną wiosną, zanim uaktywni się system korzeniowy (chociaż niektóre z nich pomogą też w dobrym przezimowaniu roślin). To uniezależnia prawidłowy startowy rozwój drzew od możliwości pobrania tych mikroelementów wiosną z gleby, gdy panują niesprzyjające ku temu warunki pogodowe. Rezerwy te stanowią więc swoisty bufor w systemie odżywiania, chroniący przed chwilowym deficytem.
Nawożenie dolistne sadów
Dokarmianie dolistne sadów jest najszybszym sposobem dostarczenia mikro- i makroelementów, gdyż ich pobieranie z gleby jest często utrudniane, uzależnione między innymi od odczynu gleby, stosunków wodno-powietrznych gleby, czy wzajemnego, często antagonistycznego oddziaływania ich na siebie.
Bor i cynk – terminy nawożenia
Mikroelementy wpływają na wielkość i jakość plonu, pełniąc ważne funkcje biochemiczne. Najważniejszymi z nich, które powinny być aplikowane między innymi jesienią, są bor i cynk.
Zaleca się wykonać 2-3 aplikacje dolistne nawozami z B i Zn, często łącznie z azotem i/lub z wieloskładnikowym, kompleksowym nawozem, np. Elvita 19-19-20 + mikroelementy. Pierwszy zabieg najlepiej wykonać do dwóch tygodni po zbiorze owoców poszczególnych odmian jabłoni, a kolejne (jeden, dwa) – co około 5-7-10 dni.
Nawożenie powinno zostać przeprowadzone w terminie, kiedy liście są jeszcze aktywne, a więc przed przymrozkami. Dlatego czasami, np. w przypadku późnych odmian jabłoni, wskazane będzie skrócenie odstępów między zabiegami, aby zdążyć je wykonać przed znacznym ochłodzeniem i przymrozkami.
Zbytnie opóźnianie zmniejsza efektywność zastosowanych nawozów (wówczas powierzchnia asymilacyjna liści nie pozwala już na przyswojenie dostarczanego składnika). Z kolei skrajne opóźnianie zbiorów jabłek do listopada/grudnia, które można zaobserwować w wielu gospodarstwach, całkowicie uniemożliwia wykonanie tych ważnych zabiegów.
Inaczej jest w przypadku drzew pestkowych, bo po zebraniu owoców w lipcu, pozostają jeszcze 3 miesiące wegetacji, podczas których drzewa wymagają nie tylko nawadniania, ale także dokarmiania dolistnego (tu po zbiorach wykonuje się nawet do 4-5 zabiegów dolistnych, opartych na azocie i magnezie, koniecznie z dodatkiem mikroelementów: boru i cynku).
Znaczenie boru i cynku w jesiennej aplikacji
Jakie znaczenie dla roślin mają bor i cynk w okresie jesiennej aplikacji?
Bor i cynk są odpowiedzialne za wiele procesów fizjologicznych zachodzących w roślinach. Ten pierwszy ma decydujący wpływ na prawidłowy rozwój organów generatywnych – kwiatów, oraz na polepszenie jakości pyłku, ułatwiając jego kiełkowanie na znamieniu słupka, co z kolei przekłada się pozytywnie na zawiązywanie owoców; stymuluje zawiązki i rozrost tkanek roślinnych.
Bor przeciwdziała również występowaniu skorkowacenia owoców, ich pękaniu, deformacji i przedwczesnemu opadaniu. Brak tego pierwiastka może objawiać się także zahamowaniem wzrostu pędów i zamieraniem ich wierzchołków.
Cynk z kolei odpowiada za mrozoodporność roślin (wpływa na lepszą odporność tkanek roślinnych na niską temperaturę wiosną i jesienią) oraz odgrywa istotną rolę w fazie generatywnej drzew, wpływając na prawidłowy rozwój owoców i nasion.
Cynk jest także regulatorem wielu procesów biochemicznych, np. wspiera produkcję chlorofilu w roślinach oraz witamin z grupy B i grupy C, a więc w konsekwencji zwiększa wydajność fotosyntezy, stymuluje pobieranie azotu i przemiany hormonalne w stożkach wzrostu. Cynk to także dodatkowa ochrona roślin przed utlenianiem spowodowanym dużym naświetleniem.
Elvita Bor i Elvita Cynk – prawidłowe odżywienie roślin
W celu odpowiedniego odżywienia roślin, warto postawić na sprawdzone produkty.
Elvita Bor (15% B) to płynny nawóz dolistny, który zawiera wysoko skoncentrowany, w 100% przyswajalny bor.
Z kolei
Elvita Cynk to płynny nawóz mineralny o bardzo wysokiej zawartości
(13,5% Zn) i rozpuszczalności cynku – dzięki specjalnie sformułowanej recepturze, w której cynk jest skompleksowany lignosulfonianem amonu.
Zabiegi jesienne można wykonywać standardowo corocznie, tym bardziej, że zanim jesteśmy w stanie zauważyć objawy dużych niedoborów mikroelementów, wcześniej mamy do czynienia z niedoborami „ukrytymi”, czyli takimi, które nie dają jeszcze widocznych objawów na roślinach, ale już skutkują negatywnymi zmianami w funkcjonowaniu drzew owocowych.
Można również wcześniej wykonać analizę gleby i liści (tu optymalnym terminem jest koniec lipca/sierpień, po zakończeniu wzrostu pędów), aby ocenić faktyczne zapotrzebowanie (stan odżywienia) roślin sadowniczych na poszczególne składniki pokarmowe. Wsparciem w diagnostyce jest także ocena wizualna roślin.
Niedobór boru – objawy
Objawy braku boru to między innymi: nieprawidłowy rozwój pąków kwiatowych (i zamieranie kwiatów głównie u grusz), zdrobniałe, zniekształcone, ordzawione i skorkowaciałe owoce z tendencją pękania (co można obserwować w całym okresie ich wzrostu) oraz ich wcześniejszego dojrzewania i opadania. Z kolei liście wierzchołkowe są chlorotyczne, wąskie i kruche, z nekrozami na brzegach. Braki boru to także ograniczenie wzrostu pędów, a czasami także zamieranie ich wierzchołków.
Niedobór cynku – objawy
Objawy braku cynku to silne skrócenie międzywęźli pędów, tzw. choroba rozetowa, co daje wrażenie rozetkowatości liści. Te są drobniejsze, wąskie, wierzbowate, tzw. choroba małych liści (objawy te dotyczą liści młodych, ale w pełni wykształconych), i zebrane w rozetki na wierzchołkach pędów.
Pomiędzy głównymi nerwami liści oraz na ich brzegach pojawiają się chlorozy (chlorozy brzeżna i między żyłkowe). W sytuacji silnego niedoboru cynku wierzchołki pędów zamierają, pędy boczne wyrastające z wierzchołkowej części pędu są krótkie i także zamierają. Ponadto drzewo zakłada mniej pąków kwiatowych, co prowadzi do słabego kwitnienia i owocowania, owoce są ponadto drobne, mniejsze i mogą mieć nietypowy kształt (są często asymetryczne).
